Prawidłowo skomponowana dieta uzależniona jest od wielu czynników. Podczas wyliczania całkowitej przemiany materii bierzemy pod uwagę masę ciała, wzrost, płeć, wiek oraz aktywność fizyczną, czyli tak zwany współczynnik PAL. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, a w szczególności wiek seniora uważa się, że przeciętne zapotrzebowanie energetyczne przewidziane dla seniora powinno wynosić około 1500 – 1800 kcal/dobę dla kobiet oraz 1800 – 2100 kcal/dobę dla mężczyzn.
Co powinien jeść senior?
Podczas komponowania jadłospisu dla seniora powinno się bazować na zaleceniach Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób starszych wydawanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Zalecenia te są zbieżne z piramidą ogólną, należy jednak zwrócić szczególną uwagę na ilość wypijanych płynów (szczególnie wody) w ciągu dnia oraz na suplementację witaminy D.
Zgodnie z piramidą należy zwrócić uwagę, aby przynajmniej kilka razy w tygodniu uprawiać aktywność fizyczną. Oczywiście powinna być ono dostosowana do indywidualnych możliwości. Na najniższym szczeblu piramidy znajduje się woda, ponieważ odpowiednie nawodnienie organizmu, szczególnie w podeszłym wieku ma ogromne znaczenie na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Na kolejnym piętrze widnieją warzywa i owoce. Powinny znajdować się one w każdym daniu, przy czym częściej powinno się sięgać po warzywa. Na kolejnym szczeblu znajdują się produkty zbożowe, szczególnie te pełnoziarniste, które również powinny być spożywane codziennie. W ciągu dnia nie można również zapominać o spożywaniu produktów mlecznych, głównie fermentowanych, takich jak kefiry, maślanki, jogurty etc. Częściowo można zastąpić je również serami. Osoby starsze nie powinny również zapominać o prawidłowej podaży białka, które powinny dostarczać do organizmu z takimi produktami jak ryby, jaja, drób, nasiona roślin strączkowych, natomiast ograniczyć należy spożycie mięsa czerwonego oraz przetworzonych produktów mięsnych. Na samym szczycie piramidy znajdują się natomiast tłuszcze, które oczywiście również powinny znaleźć się w diecie seniora jednak w najmniejszej ilości. Należy stosować oleje roślinne, orzechy, oliwę z oliwek, natomiast w miarę możliwości ograniczyć tłuszcze zwierzęce.
Jakie są podstawowe zalecenia diety lekkostrawnej?
Osoby starsze bardzo często otrzymują zalecenia żywieniowe oparte na zasadach diety lekkostrawnej. Wraz z wiekiem dochodzi bowiem do spowolnienia pracy jelit, w związku z czym dieta lekkostrawna może okazać się bardzo skutecznym rozwiązaniem. Przed rozpoczęciem stosowania tego właśnie sposobu żywienia warto jednak zasięgnąć opinii dietetyka lub lekarza. Dieta lekkostrawna różni się bowiem od standardowej, prawidłowo zbilansowanej diety. Poniżej kilka przykładów produktów zalecanych oraz takich, których lepiej unikać w diecie lekkostrawnej.
Produkty zalecane:
- chude mięso,
- ryby i owoce morza,
- jasne pieczywo,
- drobne kasze (np. manna, jęczmienna, kuskus),
- biały ryż,
- jaja gotowane lub przygotowane na parze,
- dojrzałe owoce bez skórki,
- warzywa gotowane, przetarte, zmiksowane,
- niegazowana woda mineralna,
- masło, oleje roślinne na zimno,
- kefir, jogurt naturalny, mleko, słodka śmietana
Produkty niewskazane:
- alkohol,
- napoje gazowane
- słodycze,
- nasiona roślin strączkowych (np. groch, fasola, ciecierzyca),
- warzywa kapustne,
- cebula, czosnek,
- ostre przyprawy,
- surowe warzywa,
- owoce ze skórką, pestkami,
- sery pleśniowe, dojrzewające,
- produkty wędzone i smażone.
Równie istotna jest również technika przyrządzania potraw. Przy diecie lekkostrawnej zaleca się gotowanie, duszenie i pieczenie potraw bez dodatku tłuszczu.
Jakich produktów zdecydowanie powinni unikać seniorzy?
Jeśli osoby starsze decydują się na wybór diety lekkostrawnej konieczne jest unikanie wymienionych wyżej produktów. Jeśli jednak chcą prowadzić sposób żywienia zgody z zaleceniami Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności fizycznej powinni zwrócić szczególną uwagę na ograniczenie podaży soli. Należy pamiętać, że znajduje się ona również w takich produktach jak vegeta, maggi, kostki rosołowe, żywność przetworzona, konserwy mięsne etc. Zdecydowanie powinno się również ograniczyć spożycie cukru, głównie w postaci słodkich deserów, słodyczy, słodkich napojów gazowanych oraz dosładzania napojów typu herbata, kawa. Seniorzy zdecydowanie powinni również zwrócić uwagę na podaż tłuszczów nasyconych wraz z dietą. Należy więc unikać tłustych mięs, serów, nabiału, smalcu oraz potraw smażonych. Istotne jest również spożywanie alkoholu, które powinno być wyeliminowane lub w miarę możliwości zminimalizowane.
